Akwarium zimnowodne – rodzime.
W krajowych wodach żyje wiele ryb i roślin, które można trzymać w akwarium. Niektóre z nich występują w naszym kraju i w innych częściach Europy od dawna, inne przybyły do nas w ostatnich wiekach. W czasie wycieczek nad wodę poznajemy je tylko pobieżnie. Rośliny bowiem kryją się przeważnie w toni wodnej, ukazując na powierzchni zwykle niepozorne kwiaty, a ryby spłoszone szybko umykają. Budzi się chęć poznania z bliska tego podwodnego świata roślin i zwierząt. Może któregoś dnia pojawią się w naszym mieszkaniu ryby i rośliny przyniesione z okolicznego stawu, rzeki lub jeziora, a my staniemy przed problemem, jak zapewnić im najlepsze warunki do życia. Dla tych, którzy nie mieli do czynienia z akwarystyką w ogóle, najlepszym rozwiązaniem wydaje się słój z wodą umieszczony na parapecie okna, nie zapewnia to jednak jego mieszkańcom długiego życia. Niekiedy akwaryści, poszukujący w pobliskich wodach żywego pokarmu dla egzotycznych ryb, przynoszą stamtąd rośliny i ryby, które zostają lokatorami zbiornika ciepło wodnego. Przebywanie jednak w takim akwarium nie służy im. Tak więc krajowym rybom i roślinom należy przygotować osobny zbiornik, a my musimy nauczyć się, jak go utrzymywać i pielęgnować.
Pierwszym krokiem przy zakładaniu akwarium rodzimego będzie podpatrzenie zbiornika wodnego, z którego pochodzą przyniesione ryby i rośliny. Trzeba zwrócić szczególną uwagę na ruch wody, jej głębokość i przejrzystość, ukształtowanie brzegu i strefy przybrzeżnej, rodzaj podłoża. Można dodatkowo ocenić pH i twardość wody, a nawet jej dokładny skład chemiczny. Należy też ustalić, jakie gatunki ryb i roślin oraz innych zwierząt występują w „naszym” zbiorniku. Powtarzanie tych obserwacji pozwoli nam zauważyć zmiany zachodzące w zbiorniku wodnym i wychwycić ewentualne zagrożenia dla jego mieszkańców. Sytuacje takie spróbujmy sygnalizować w instytucjach powołanych do ochrony środowiska.
Akwarium rodzime ma szereg zalet. Jedną z nich jest szybkie i bezpłatne zaopatrzenie się w ryby i rośliny, co może być połączone dodatkowo z czynnym wypoczynkiem. Bardzo korzystna, mało dostępna akwarystom zajmującym się rybami i roślinami egzotycznymi, jest możliwość urządzenia akwarium na wzór zbiornika naturalnego. Należy jednak od razu powiedzieć, że większość świeżo odłowionych ryb znacznie gorzej przystosowuje się do życia w warunkach sztucznych niż ryby egzotyczne, trzymane w akwariach od wielu pokoleń.
Z akwarium rodzimym wiążą się także pewne trudności. Poważnym problemem jest utrzymanie niskiej temperatury wody. Ponadto woda w akwarium musi być napowietrzana i w ciągłym ruchu. Ruch wody potrzebny jest rybom pochodzącym z wód stałych zwykle tylko na początku — po odłowieniu, zaś rybom pochodzącym z wód bieżących — przeważnie stale. Tylko nieliczne gatunki ryb, hodowane w akwariach i dostępne czasami w handlu, jak ciernik, różanka, koza czy sumik karłowaty, aklimatyzują się w akwariach bez większych kłopotów, nawet gdy są odłowione z wód naturalnych. Rybom tym, z wyjątkiem sumika karłowatego, możemy urządzić stosunkowo małe akwarium. Innym należy zapewnić akwarium większe niż dla większości ryb egzotycznych. Należy też pamiętać o tym, że wiele opisywanych w tej książce roślin i ryb jest pod ochroną i nie można ich pozyskiwać ze środowiska naturalnego. Ponadto odławianie ryb wiąże się z przestrzeganiem pewnych — podanych dalej — zasad.
Aktywność życiowa mieszkańców naszych wód podlega sezonowym wahaniom w znacznie większym stopniu niż mieszkańców akwarium ciepło wodnego. Jej intensywność wyraźnie maleje, a nawet zanika w zimie. Do pewnego stopnia możemy ingerować w te naturalne zmiany. Nie przyniesie to szkody rybom i roślinom, a z pewnością zwiększy atrakcyjność naszego akwarium.
Trudności związane z utrzymaniem akwarium rodzimego na pewno wynagrodzą nam żyjące w nim ryby i rośliny. Ryby widziane z brzegu zbiornika lub z łodzi jako szare cienie, umieszczone w akwarium zaskakują nas wyglądem, ciekawym zachowaniem i zwyczajami. Rośliny zaś, często o bardzo interesujących kształtach liści i różnych odcieniach zieleni, czasami czerwieni i brązu, sprawiają, że akwarium krajowe nie ustępuje egzotycznemu.
