Lin

Tinca tinca (Linnaeus, 1758)

Cechy taksonomiczne – Tułów i (mała) głowa lina są bocznie spłaszczone. W kącikach ust znajdują się drobne wąsy.

Głowa stanowi zaledwie od 22,4 do 25,4% całkowitej długości ciała. Płetwy są dość duże i wszystkie zaokrąglone. Największa wysokość ciała przypada na okolice przed płetwą grzbietową i stanowi od 27,4 do 33,1% długości ciała. Niektórzy autorzy (Herrman, 1940) stwierdzają, że lin jeziorowy ma lepsze wygrzbiecenie ciała od hodowanego w stawach, jednak ogólnie można określić, że jego ciało, w stosunku do innych ryb karpiowa-tych, jest szerokie, ale o niedużym wygrzbieceniu. Krótki trzon ogonowy zakończony jest płetwą nieznacznie tylko wciętą. Na całym ciele występuje drobna łuska cykloidalna pokryta silnie śluzem, a linia boczna jest pełna.

Ubarwienie. Płetwy lina są na ogół ciemne, brunatnoczarne z zabarwieniem zielonym. Całe ciało zaś jest nieco jaśniejsze, ciemnobrunatne od oliwkowozielonego do zielonkawego z połyskiem złocistym. Grzbiet lina jest zawsze ciemniejszy od pozostałych części ciała, które mają barwę wyraźnie zieloną, począwszy od okolic brzucha. Znane są złociste odmiany lina, u których barwa jest cechą dziedziczną.

Cechy przeliczalne. Zęby gardłowe lina mają silną zgrubiałą koronę i są jednoszeregowe o wzorze 4-5, 5-5, czasami tylko spotyka się o wzorze 4-4, 3-5 lub 4-3. Łuski są cykloidalne o charakterystycznym kształcie wydłużonego w kierunku osi ciała owalu.

Centrum łuski, wokół którego układają się skleryty i pierścienie roczne, przesunięte jest w kierunku części oralnej, a sama łuska jest silnie pogrążona w skórze i pokryta łuskami poprzedzającego szeregu.

Dymorfizm płciowy. Jest to gatunek, u którego występuje wyraźna różnica między samcami i samicami. Zaznacza się ona szczególnie w długości płetw brzusznych oraz grubości ich promieni. U samców płetwy brzuszne są dłuższe, sięgają do płetwy odbytowej. Po osiągnięciu dojrzałości płciowej, bardzo wyraźnie grubieje drugi nieczłonowy promień. Również płetwy piersiowe dłuższe są u samców i sięgają do płetw brzusznych. Płetwy piersiowe samic sięgają zaledwie połowy odległości od P do V, a płetwy brzuszne nie dochodzą do otworu odbytowego. Krzywosz (1977) analizując cechy mierzalne i przeliczalne sześciu populacji lina z jezior Pojezierza Mazurskiego stwierdził, iż samce tego gatunku charakteryzują się również większymi płetwami grzbietowymi, dłuższym pyskiem i związaną z tym długością głowy.

Gatunek Tinca tinca (L.) współcześnie jest monotypowy, jednak na podstawie skamielin stwierdzono, iż w oligocenie i miocenie występowały trzy gatunki zaliczane do rodzaju Tinca.

Zasięg występowania

Niektórzy autorzy (Thienemann, 1950) uważają, iż pojawienie się gatunku Tinca tinca (L.) przypada w miocenie, a jako rejon jego najwcześniejszego występowania podawana jest Syberia. W okresie pliocenu gatunek ten pojawia się już na Półwyspie Apenińskim, a w okresie lodowcowym na terenie środkowej Europy. Po okresie lodowcowym zasięg jego występowania rozszerza się w kierunku północy. Obecnie lin bytuje w wodach śródlądowych prawie całej Europy, z wyjątkiem zachodniego wybrzeża Półwyspu Bałkańskiego oraz zlewiska wód arktycznych. W Azji sięga do środkowego biegu rzek Ob, Irtysz i Jenisej. Występuje także w jeziorze Bajkał. Na południu zasięg jego występowania dochodzi do Kaukazu i Azji Mniejszej, natomiast nie występuje w Azji Centralnej, a w górach spotyka się go najwyżej do wysokości 1600 m. W Polsce sięga aż po Tatry, głównie jednak występuje na niżu, w wodach stojących lub wolno płynących.

Lin, ze względu na dużą plastyczność w stosunku do warunków środowiska i znaczenie gospodarcze, aklimatyzowany jest w różnych częściach świata już od XIX wieku. Występuje obecnie w wodach śródlądowych na wszystkich kontynentach, w Australii, Nowej Zelandii oraz Tasmanii. Sprowadzony był także do Ameryki Północnej, gdzie szczególnie licznie się rozprzestrzenił w zlewisku górnego biegu Missisipi, rzece Potomac i w okolicach Baltimore. Jest również w Kanadzie w zlewisku rzeki Kolumbia, oraz w jeziorach Christiana, Tugulnut i Ozojos. W Afryce wprowadzony został do stawów Rodezji.

Biologia

Rozród. Lin dojrzewa płciowo w wieku od 3 do 4 lat, czasami już w drugim roku życia, przy 14,1 cm długości i 79 g masy ciała (Brylińska, Bryliński, Mieczykowski, 1978). Samce dojrzewają wcześniej od samic. Masa jajnika samic lina, tuż przed rozrodem, wynosi od 4 do 440 g co stanowi od 1,5 do 19,5% ogólnej masy ciała. Jajniki zawierają 7900 do 1 241 000 jaj, z tym, że większe samice są bardziej płodne niż małe i jednocześnie młodsze. Wielkość owocytów w jajnikach samic, tuż przed rozrodem waha się dość znacznie. Średnica ich wynosi od 0,35 do 1,05 mm, a w niektórych populacjach dochodzi nawet do 1,14 mm. Nie tylko wielkość owocytów, ale również ich dojrzałość, określana na podstawie obrazu histologicznego jajnika, jest niejednakowa i wskazuje na to, iż składanie jaj rozciągnięte jest w czasie. Jaja składane są porcjami, a liczba porcji i ciągłość ich składania zależy od przebiegu temperatury w danym roku, jak i jej wahań w okresie rozrodu (Brylińska, Długosz, 1978). Również obserwacje rozrodu wskazują, iż tarło tego gatunku ryb rozciągnięte jest w czasie i przypada w Polsce na miesiące od czerwca do sierpnia. Lin rozpoczyna rozród przy temperaturze od 19 do 20°C. Odbywa się on w miejscach płytkich, w spokojnych partiach wód porośniętych roślinnością zanurzoną, do której przylepiają się składane lepkie jaja.

Rozwój. Optymalna temperatura potrzebna do rozwoju embrionalnego lina, uzyskana w warunkach doświadczalnych, wynosi od 19 do 24 °C. Według Kokurewicza (1970) w temperaturze wody wyższej i niższej od optymalnej, od 8,5 do 19 °C i od 24 do 30,2 °C, wylęgnięte larwy są dużo mniejsze oraz spotyka się dużo potworkowatości. W rozwoju lina zaznacza się również wtedy asynchroniczność rozwoju larw, co wiąże się z opisaną wcześniej asynchronicznością rozwoju owocytów.

Rozwój embrionalny w temperaturze wody około 20 °C trwa od 5 do 6 dni. Stadium zaoczkowania jaj następuje po od 50 do 60 stopniodniach. Po okresie od 6 do 10 dni od wylęgu, larwy o długości ciała od 5 do 6 mm przechodzą na aktywny sposób odżywiania się. Od tego momentu osiągają dzienne przyrosty długości ciała wynoszące od 0,5 do 0,6 mm. Przyrosty takie utrzymują się do września.