Rozród karpia
Karp odznacza się dość znaczną rozpiętością okresu przystępowania do rozrodu. Jest to uzależnione od warunków środowiska, głównie zaś od temperatury wody. Gotowość dojrzałych karpi do odbycia rozrodu jest zatem zmienna w poszczególnych latach.
Zmienny jest też moment rozpoczynania tarła przez karpie żyjące w warunkach naturalnych. W jajnikach samic karpia rzecznego dojrzewanie wszystkich jaj nie zachodzi jednocześnie. Poszczególne ich „porcje” dojrzewają w pewnych odstępach czasu i wskutek tego w czasie jednego tarła ma miejsce ich stopniowe wydalanie z organizmu. Na przykład u dzikiego karpia z Wołgi wydalanie takich porcji dojrzałych jaj w czasie rozrodu odbywa się kilka razy, w odstępach około 1 tygodnia. Jest to przykład wielomiotowego tarła karpia rzecznego.
W warunkach klimatu tropikalnego w Indiach karp rozradza 5—6 razy w okresie jednego roku (Alikunhi, 1966). Na Jawie, w korzystnych warunkach pokarmowych, karp trze się nawet 8 razy w ciągu roku. W strefie klimatu subtropikalnego, np. w Izraelu w dolinie Jordanu, karp w jednym roku do tarła przystępuje 2 razy — wczesną wiosną i we wrześniu. W warunkach klimatu Europy środkowej karp rozradza się jeden raz w roku — od kwietnia do lipca. Sam akt tarła trwa zazwyczaj kilka godzin. Karp przystępuje do tarła, gdy temperatura wody osiąga 18—20°. Jednoczesne składanie do wody ikry przez samice i mleczu (plemników) przez samce ma miejsce w płytkich i zacisznych terenach zalewowych po wiosennych wezbraniach rzecznych wód. Karp jest rybą fitofilną, tzn., że jego zapłodnione jaja przyklejają się do pędów i liści roślin zanurzonych w wodzie.
Jaja karpia (w stadium zaoczkowania) przyklejone do traw zanurzonych w wodzie
Gonitwy i gry tarłowe karpie odbywają bez walk między samcami. Dokładne obserwacje i opis poszczególnych faz tarła przeprowadzili Zarnecki i Rychlicki (1961) w małym oszklonym basenie, specjalnie przystosowanym do tego rodzaju badań. Zachowanie się tarlaków w czasie tarła trwającego 4 godz. miało następujący przebieg:
a) samiec okrążał samicę spokojnie pływającą,
b) samica spłynęła na dno i przyjęła w stosunku do niego pozycję ukośną,
c) samica przyjęła pozycję poziomą przy dnie, a samiec ustawił się równolegle tuż obok niej,
d) kurczowe drgawki ciała obu ryb trwające przez około 1 sek., przy czym następowało gwałtowne równoczesne wydalanie ikry i mleczu do wody — powtarzało się to 1—4 razy,
e) ryby wypływały tuż pod powierzchnię wody, przy tym samiec opływał samicę w czasie 1—5 min; po tym następowało ponowne spływanie ryb do dna i powtarzanie opisanego ich zachowania się.
W warunkach naturalnych wód powierzchniowych (rzeki, jeziora) w Polsce karp na ogół nie odbywa tarła (Gąsowska, 1962; Staff, 1950). Wprawdzie w Jeziorze Licheń, ogrzewanym zrzutami z elektrowni obserwowano tarło karpia, lecz potomstwo nie przeżyło. U nas pomyślny rozród karpia ma miejsce tylko w specjalnych stawach lub w wylęgarniach.
