Głowacica.
Hucho hucho (Linnaeus, 1758);
syn. Salmo Hucho Linnaeus, 1758.
Cechy taksonomiczne – Ciało głowacicy jest wydłużone, walcowate, spłaszczenie boczne słabo zaznaczone, głowa niska, długa, spłaszczona grzbietobrzusznie. Jama gębowa duża, silnie uzębiona. Szczęka górna u dużych okazów sięga poza tylną krawędź oka. Oczy stosunkowo duże wypukłe. Płetwa ogonowa nawet u dużych osobników wcięta. Płetwa tłuszczowa duża. Ciało pokryte drobnymi łuskami.
Ubarwienie. Grzbiet i wierzch głowy głowacicy są ciemnoszare lub zielonkawobrunatne, przechodzące na bokach w fioletowe. Brzuch szarobrunatny często słabo srebrzysty. W okresie tarła zabarwienie ciała, zwłaszcza na bokach, miedzianoczerwone. Na głowie i grzbiecie występują małe, o różnorodnych kształtach, ciemne plamki. Tęczówka oka złotożółta, źrenica szaro-czarna. U form młodocianych występuje od 8 do 10 owalnych niebieskoszarych znaków narybkowych.
Cechy przeliczalne. Lemiesz krótki. Trzon lemiesza nieuzębiony. Blaszka lemiesza na tylnej krawędzi ma poprzeczny szereg od 6 do 7 ząbków. Wyrostków pylorycznych głowacica ma bardzo dużo bo do 200.
Zasięg występowania
Naturalny zasięg występowania głowacicy obejmuje zlewisko Dunaju. Na terenie Polski występuje w Czarnej Orawie (naturalny zasięg występowania) oraz w Popradzie, Dunajcu aż po Zbiornik Rożnowski, w wyniku introdukcji przeprowadzonej po drugiej wojnie światowej.
Biologia
Rozród. W rzekach Czechosłowacji samice głowacicy osiągają dojrzałość płciową w wieku 5 lat (Ivaśka, 1951). Rozród odbywa się na wiosnę, marzec — kwiecień, gdy temperatura wody waha się pomiędzy 5 i 8°C. Na miejsce złożenia jaj samica wybiera żwirowe dno większych potoków charakteryzujących się dużym spadkiem i dobrze natlenioną wodą. Samica składa od 2400 do 18 000 jaj o średnicy od 4,5 do 6 mm. Gąsowska (1962) podaje, że płodność względna głowacicy wynosi 1600 do 2000 sztuk jaj na 1 kg masy ciała. Wymiar ochronny obowiązujący w Polsce wynosi 70 cm. Okres ochronny trwa od 1 marca do 31 maja. Głowacicę można łowić w liczbie nie większej niż 1 sztukę w ciągu tygodnia.
Pokarm. Według Ivaśka wylęg i narybek głowacicy żywi się głównie wylęgiem i narybkiem świnki, w przypadku gdy tarliska obu tych gatunków znajdują się w tych samych miejscach. Natomiast w przypadku braku wylęgu świnki młode głowacicę odżywiają się larwami owadów, zwłaszcza widelnic. Głowacica od drugiego roku życia przechodzi wyłącznie na pokarm rybny, składający się ze świnki, głowacza, kiełbia, jelca, klenia, strzebli, jak również lipienia i pstrąga.
Wzrost. Tempo wzrostu głowacicy jest stosunkowo szybkie, ale w znacznej mierze zależy od wielkości i zasobności pokarmowej rzek, w których bytują. Głowacica jest rybą długowieczną i żyje do 20 lat, osiągając długość do 2 m (Herrman cytowany przez Ivaśka, 1951) i masę ciała 50 kg. Wydaje się, że obecnie wyjątkowo trafiają się osobniki osiągające masę ciała 20 kg.
Głowacica jest gatunkiem niewędrownym, zasiedlającym większe rzeki, charakteryzujące się bystrym prądem i kamienistym dnem. Starsze osobniki żyją w miejscach głębokich o podłożu skalnym lub kamienistym. Głowacica występuje głównie w krainie lipienia i górnych odcinkach krainy brzany. Wymaga wody dobrze natlenionej o temperaturze-nie przekraczającej 20 °C (Prawocheński, Kołder, 1968).
Siedlisko i znaczenie gospodarcze
Pomimo swoich ogromnych walorów sportowych głowacica w Polsce ma niewielkie znaczenie gospodarcze, a to głównie ze względu na bardzo ograniczony zasięg występowania. Niemniej jednak czynione są znaczne wysiłki w celu opanowania trudnej techniki hodowli, co mogłoby zapewnić nasilenie akcji zarybieniowych do rozmiarów zapewniających utrzymanie tego niezwykle cennego wędkarskiego gatunku na poziomie umożliwiającym dość obfite połowy. Głowacica poławiana jest głównie na spinning, przy czym szereg wędkarzy uważa, iż najlepsze rezultaty uzyskuje się w miesiącach listopadzie i grudniu.
