W literaturze ichtiologicznej (Staff, 1950, Gąsowska, 1962, Witkowski, 1972b) oraz wśród wędkarzy rozpowszechnione jest przekonanie, że głowacz białopłetwy, jak również głowacz pręgo-płetwy, wyżera jaja i larwy łososiowatych oraz jest ich konkurentem pokarmowym. Z tego też powodu w wodach pstrągowych jest uważany za gatunek szkodliwy i niepożądany. Starmach (1972, 1973) uważa, że opinia ta nie jest całkiem słuszna, nie znajduje ona bowiem potwierdzenia w treści żołądków głowaczy. Cytowany przez tego autora Smyly, po przebadaniu około 600 sztuk żołądków głowaczy białopłetwych, odłowionych na tarliskach ryb łososiowatych w rzekach zachodniej Anglii i północnej Walii stwierdził, że głowacze bardzo rzadko zjadają ich jaja i ze względu na małe rozmiary żołądka, nie mogą pomieścić więcej niż 2 jaja. Starmach (1972) zaobserwował, że pożerane są jaja znoszone przez prąd wody, ponieważ głowacze zjadają pokarm poruszający się, a nie interesują się pokarmem leżącym na dnie. Z tego też powodu nie są one specjalnie niebezpieczne dla wylęgu pstrągów ukrywających się głęboko pod kamieniami w miejscach raczej niedostępnych dla głowaczy. Później, po zresorbowaniu woreczka żółtkowego pstrągi są zbyt ruchliwe, aby stać się ich łatwym łupem. Witkowski (1972a) badając pokarm głowaczy białopłetwych stwierdził w nim brak narybku pstrąga oraz niewielkie ilości wylęgu tego gatunku (1%). Również niezbyt słuszny wydaje się pogląd o ich silnej konkurencji pokarmowej w stosunku do występujących pstrągów. Głowacze odżywiają się głównie zespołem organizmów żyjących pod kamieniami wyścielającymi dno. W okresie wyższego poziomu wód penetrują one również zamulone wypłycenia w nurcie rzeki i przybrzeżne płycizny porośnięte gęsto roślinnością wynurzoną — przetacznikiem, bobownikiem i potocznikiem wąskolistnym (Iwaszkiewicz, 1965, Starmach, 1972). Natomiast pstrągi chwytają organizmy osiadłe na powierzchni kamieni lub swobodnie poruszające się oraz tzw. pokarm powietrzny. Zbieżny jedynie może być i to raczej na wiosnę, pokarm dorosłych głowaczy i młodych pstrągów, wynikający z przynależności do tej samej klasy wzrostowej. Latem i jesienią spektra pokarmowe są wyraźnie rozbieżne (Starmach, 1973). Przedstawione fakty przemawiają przeciw szkodliwości głowacza białopłetwego w wodach pstrągowych. Jest to zrozumiałe z ekologicznego punktu widzenia.
Wzrost. W dorzeczu Raby (Starmach, 1972) w 3 roku życia samice osiągały od 6,1 do 8,1 cm długości (/.?.), średnio 7,2 cm, a samce od 6,5 do 9,5 cm, średnio 7,7 cm. W 4 roku życia samice osiągały długość od 7,7 do 10,2 cm, średnio 9,2 cm,a samce od 9,0 do 12,6 cm, średnio 10,7 cm. W potoku Stobnica (Iwaszkiewicz, 1965) głowacze białopłetwe w wieku 3+ miały od 6,9 do 7,9 cm długości (/./.) i od 6 do 7 g wynosiła masa ich ciała, natomiast w wieku 6 + ich długość wahała się od 10,5 do 13,0 cm, a masa ciała od 20 do 45 g. W potokach Dzika Orlica i Kamienny Potok dorastały do 10,7 cm długości i osiągały 19 g masy ciała (Witkowski, 1972a). Żyją 5 do 6 lat. Samce rosną szybciej niż samice.
Siedlisko i znaczenie gospodarcze
Głowacz białopłetwy zaliczany jest do grupy ryb reofilnych. Występuje w rzekach o charakterze górskim, podgórskim i nizinnym o wartkim prądzie wody, gdzie spadki jednostkowe wahają się w granicach 0,8-8,5%o (Backiel, 1964, Szczerbowski, 1972). Przebywa więc w krainie pstrąga, lipienia i brzany (Kaj, Walczak, 1954, Starmach, 1972, Szczerbowski, 1972, Witkowski, 1972a). Dno tych cieków jest twarde, piaszczyste, żwirowate, kamieniste o urozmaiconej rzeźbie (Jaskowski, 1962, Bartel, 1964, Iwaszkiewicz, 1965, Szczerbowski, 1972). Roślinność ogranicza się do brzegów i płycizn, tworząc zwarte, nieliczne kępy, w skład których wchodzi moczarka kanadyjska, jaskier krótkolistny, wywłócznik oraz mech wodny. Roślinność wynurzona występuje sporadycznie (Bartel, 1964, Iwaszkiewicz, 1965). Znosi większe zamulenie dna i zmniejszoną przezroczystość wody. Lubi wody dobrze natlenione, niemniej jest pod tym względem dość plastyczny i niedobór tlenu w środowisku łatwo pokonuje znacznym zwiększeniem liczby erytrocytów we krwi (Starmach, 1972). Ma szeroką tolerancję termiczną i np. w temperaturze 24 °C zachowuje się normalnie, nię odradzając zaniepokojenia (Starmach, 1965, 1972). W rzece w zależności od krainy, bytuje razem z pstrągiem potokowym, lipieniem, strzeblą potokową, ślizem, ciernikiem, kleniem, jelcem, kiełbiem, brzaną, ukleją, piekielnicą, minogiem strumieniowym oraz z węgorzem, szczupakiem, okoniem i płocią (Kaj, Walczak, 1954, Włoszczyński, 1963a, Iwaszkiewicz, 1965, Starmach, 1972). W rzekach Wyżyny Łódzkiej największe powiązanie cenologiczne wykazuje ze strzeblą potokową (Penczak, 1969c). W rzece Raba i jej dopływach (Kołder i in., 1974) w fizjograficznej krainie podgórskiej — krainie pstrąga — występuje ze strzeblą potokową, przewodzącą zarówno pod względem liczebnym, jak i pod względem biomasy, pstrągiem potokowym, należącym do jednego z gatunków przewodnich pod względem biomasy oraz ze ślizem, należącym do jednego z gatunków przewodnich liczebnie. Sam głowacz pod względem biomasy stanowi 0,3%, a pod względem liczebności 0,4%. W fizjograficznej krainie Pogórza Karpackiego — krainie lipienia — pod względem biomasy stanowi 0,1%, a liczebności 0,2%. Występuje tu razem z rybami łososiowatymi, które nie dominują. Dominantem są ryby karpiowate, a wśród nich kleń, pod względem biomasy i strzebla potokowa, pod względem liczebności. Nie wszędzie jednak występuje on w tak małej ilości. Iwaszkiewicz (1965) w strumieniu Smolnica, określa go na 29%, a wśród innych występujących razem z nim ryb — ciernika na 34%, pstrąga potokowego i śliza na 17%, a szczupaka, którego uważa za przypadkowego, na 3%.
Głowacz biało płetwy prawie nigdy nie występuje razem z głowaczem pręgopłetwym, mimo że oba gatunki bardzo często zamieszkują ten sam potok czy rzekę. W stosunku do głowacza pręgopłetwego zajmuje on niższe partie cieku. Razem oba gatunki występują najwyżej tylko na niewielkich przestrzeniach przy przyujściowych strefach potoków (Rolik, 197la, Bieniarz, Epler, 1972, Starmach, 1972).
W dzień głowacz białopłetwy kryje się w kryjówkach, których dostarczają mu kamienie i różne przedmioty znajdujące się na dnie rzeki. Aktywny staje się po zachodzie słońca i w nocy, jest więc gatunkiem fotofobowym (Starmach, 1972, Witkowski, 1972a).
Głowacz białopłetwy może być wskaźnikiem czystości wód. Jego występowanie charakterystyczne jest dla środowiska o czystej płynącej wodzie i o cechach strumienia podgórskiego.
