Głowacz pręgopłetwy

Obszary występowania głowacza pręgopłetwego w Polsce

Rozwój. Larwy wylęgają się około 12 dni przy średniej temperaturze wody wynoszącej 15,5°C. Wylęgłe larwy opadają na dno jamki, chroniąc się natychmiast w jej ciemniejszy obszar (Starmach, 1972). Larwy głowacza w momencie wylęgu mają 6 mm długości i duży woreczek żółtkowy, który znacznie ogranicza ich poruszanie się. Po 4-5 dobach wykształcają się skrzela, a po 6-7 wieczka skrzelowe. Po 9 dobach zresorbowany zostaje woreczek żółtkowy i po 24 godzinach larwy przechodzą na aktywne żerowanie. Po 33 dniach larwy mają 17 mm długości i ubarwienie ich jest takie, jak u dorosłych. Oczy znajdują się jeszcze na bokach głowy, a ich przesunięcie następuje po 55 dniach i fakt ten uznany jest za koniec okresu larwalnego. W tym momencie długość ryb wynosi 24 mm (Starmach, 1972).

Pokarm. Głowacz pręgopłetwy odżywia się głównie larwami owadów wodnych, a przede wszystkim ochotkowatych, Chironomidae. W potoku Poroniec (górne dorzecze Dunajca) larwy ochotkowatych zjadane były prawie przez wszystkie ryby tego gatunku, a ilościowo stanowiły 75% pokarmu (Paschalski, 1959). Przez większą część głowaczy zjadane były również larwy chruścików, Trichoptera, ale ilościowo stanowiły one 8% pokarmu. Przez około połowę populacji zjadane były larwy widelnic, Plecoptera i jętek, Ephemeroptera, ale w pokarmie miały one nieznaczny udział. Spożywane były również larwy chrząszczy, Coleoptera i muchówek, Diptera oraz ryby. Ryby stanowiły 1% udziału liczbowego; stwierdzono wśród nich narybek głowaczowatych i łososiowatych. Według obserwacji Starmacha (1972) larwy głowaczy interesowały się tylko pokarmem żywym, poruszającym się. Były one bardzo żarłoczne. Żarłoczność i agresywność larw wzrastała wraz z wiekiem. Pokarm i biologia odżywiania się głowaczy pręgopłetwych oraz problem ich szkodliwości przedstawiają się podobnie, jak u głowaczy białopłetwych. Poglądy na ten temat przedstawione są w charakterystyce odżywiania się głowacza białopłetwego. Wynika z nich, że przekonanie o szkodliwości głowaczy i ich ujemnym wpływie na populację pstrąga wydaje się bezpodstawne.

Wzrost. W dorzeczu Raby w trzecim roku życia samce osiągają od 9,3 do 11,8 cm całkowitej długości ciała, średnio 10,8 cm, natomiast samice od 8,5 do 11,2 cm, średnio 9,8 cm. W czwartym roku życia samce osiągają od 10,5 do 13,5 cm długości, średnio 11,8, a samice od 10,0 do 12,5 cm, średnio 11,0 cm. Długość życia wynosi od 5 do 6 lat. Samce rosną szybciej od samic (Starmach, 1972).

Siedlisko i znaczenie gospodarcze

Głowacz pręgopłetwy zaliczany jest do gatunków ryb reofilnych. Zamieszkuje źródliskowe i przyźródliskowe strefy strumieni, potoków i rzek górskich, nazywanych krainą pstrąga. Jest bardzo liczny tam, gdzie spadki jednostkowe cieku wahają się w granicach od 16 do 30%o. Tam, gdzie wynoszą one od 5 do 18%o, liczebność jego jest już wyraźnie mniejsza (Rolik, 1971). Dno zamieszkiwanych przez niego cieków jest wysłane wymytymi przez silny prąd kamieniami, między którymi nie gromadzą się żadne osady mułowe i woda jest czysta. Gdy woda traci częściowo przezroczystość, a kamienie są porośnięte glonami i występują zamulenia, głowacz pręgopłetwy zanika (Starmach, 1972). Nie występuje on również tam, gdzie temperatura wody przekracza 20 °C. Ma duże wymagania tlenowe i nie jest, tak jak głowacz białopłetwy, przystosowany do życia w wodach słabiej natlenionych (Starmach, 1972).

Charakterystyczne jest dla niego duże powiązanie cenologiczne ze strzeblą potokową i ślizem (Rolik, 1971, Kołder i in., 1974). Prawie nigdy nie występuje razem z głowaczem białopłetwym. Zajmuje w zasadzie strefy znajdujące się powyżej terytoriów zamieszkałych przez głowacza białopłetwego. Oba gatunki mogą występować razem jedynie na niewielkich przestrzeniach w przyujściowych strefach potoków (Rolik, 1971, Starmach, 1972).

W rzece Raba i jej dopływach (Kołder i in., 1974) w górnej krainie pstrąga, zwanej też źródliskową lub fizjograficznie — krainą górską – liczebnie stanowi 16,7%, a pod względem biomasy 9,9%. W krainie fizjograficznie zwanej podgórską, pod względem liczebności stanowi on 5,0%, a pod względem biomasy — 4,6%.

Jak już wspomniano, w Polsce, głowacz pręgopłetwy występuje również w jeziorze Hańcza na Suwalszczyźnie (Witkowski, 1975), które jest typowym, wybitnie oligotroficznym zbiornikiem polodowcowym. Głowacz pręgopłetwy w tym jeziorze zamieszkuje strefę przybrzeżną, bardzo wąską, od 1 do 2 m. Prawie na całej długości litoral wysłany jest ławicami dużych głazów i kamieni, dno jest piaszczyste, żwirowate, częściowo tylko pokryte warstwą osadów przeważnie pochodzenia mineralnego. Roślinności jest tu niewiele, spotyka się ją tylko na obrzeżu, głównie niewielkie skupiska trzciny pospolitej oraz skrzypu bagiennego.

Głowacz pręgopłetwy zaliczany jest do grupy ryb fotofobowych. Jest aktywny głównie nocą, jednak w dni pochmurne rozpoczyna swoją aktywność już w godzinach popołudniowych, wybierając oświetlone partie dna (Starmach, 1972).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *