Jazgarz

Dorosły jazgarz, bytujący w jeziorach, odżywia się głównie larwami ochotkowatych oraz ośliczką Asellus aquaticus. W pokarmie osobników z Jeziora Kortowskiego (Leszczyński, 1963) mających powyżej 5,1 cm długości, larwy ochotkowatych stanowiły przeciętnie około 94% udziału liczbowego. W jeziorze Tajty (Pliszka, Dziekońska, 1953) na wiosnę zasadniczym pokarmem były poczwarki ochotkowatych. Zjadały je wszystkie ryby. Przez wszystkie jazgarze były również zjadane larwy ochotkowatych, lecz wagowo miały nieznaczny udział. Poza tym w pokarmie wystąpiły larwy Chaoborus sp. i ośliczki. W okresie jesiennym w jeziorze tym zasadniczy pokarm stanowiły ośliczki, a prócz nich zjadane były także larwy ochotkowatych. Zimą jazgarz odżywia! się niemal całkowicie ośliczkami i larwami Sialis sp.; zjadane były również larwy ochotkowatych. W Zalewie Wiślanym (Filuk, Żmudziński, 1965) obok larw ochotkowatych, głównego składnika, w zależności od pory roku zjadane były kiełże i Neomysis vulgaris. Według Leszczyńskiego (1963) u dorosłego jazgarza brak jest wyraźnej wybiórczości w stosunku do larw określonych gatunków ochotkowatych. Wszystkie formy traktuje on podobnie. Natomiast larwy chruścików, Trichoptera i skąposzczety, Oligochaeta, mimo dość znacznej ich ilości w bentosie, w pokarmie nie odgrywają większej roli.

Wzrost. Jazgarz jest rybą dorastającą niewielkich rozmiarów. Uważa się, że jego cykl życiowy jest krótki, a przyrosty roczne wyraźnie zmniejszają się z wiekiem (Zawisza, 1953). W zalewach morskich jazgarz osiąga największe rozmiary. W Zalewie Szczecińskim (Pęczalska, 1971) najstarszy jazgarz miał 10 lat, a jego długość (l.c.) wynosiła 18,9 cm, natomiast masa ciała 100 g; średnio miały 9,5 cm długości i 15 g masy. Pierścienie roczne u starszych ryb w Zalewie Szczecińskim zakładają się w okresie maja (Pęczalska, 1971).

Siedlisko i znaczenie gospodarcze

W jeziorach dorosły jazgarz przebywa w litoralu i sublitoralu, a narybek w płytkich partiach wody o głębokości 2,5 m i przy trzcinach, trzymając się dna zbiornika (Backiel, 1953, Mamcarz, 1974). Na dużych głębokościach nie występuje. W jeziorze Jeziorak (Mamcarz, 1974) razem z narybkiem jazgarza występuje narybek okonia, sandacza i karpiowatych. W Zalewie Wiślanym jazgarz w największej liczbie występuje w centralnej partii Zalewu, gdzie zasolenie waha się w granicach od 3 do 5%o (Żmudziński, Szarejko, 1955). W rzekach występuje raczej w niewielkich ilościach razem z węgorzem, świnką, brzaną, sandaczem, kleniem, piekielnicą, kiełbiem, jelcem, ukleją, płocią, krąpiem, leszczem, szczupakiem, linem, okoniem, jaziem, miętusem, boleniem, kozą. Największe powinowactwo cenologiczne wykazuje z sandaczem. Grupa ta występuje w rzekach dużych i średnich, jeżeli spadek nie przekracza 0,5%o (Pęczak, 1969a). W Rabie i jej dopływach (Kołder i in., 1974) jazgarz występuje w krainie brzany — fizjograficznej krainie nizin podgórskich. Dominują w niej ryby karpiowate reofilne (kleń), a prócz nich występują również ryby drapieżne. Jazgarz pod względem biomasy i liczebności stanowił tam 0,1%. Należy do gatunków stagnofilnych, lubiących wody stojące (Backiel, Zawisza, 1949).

W Polsce jazgarz należy do gatunków nieużytkowych, natomiast w Niemczech jest uznany i ceniony ze względu na delikatne i tłuste mięso. Na Małym Zalewie (część Zalewu Szczecińskiego należąca do NRD) w latach 1967-1970 każdego roku odławiano przeciętnie 212 ton tej ryby, co stanowi wydajność 8 kg/ha (Pęczalska, 1971). W Polskiej części Zalewu Szczecińskiego poławiany jest „przy okazji” razem z innymi gatunkami ryb, głównie narzędziami pułapkowymi. Wytwarza się z niego mączkę rybną lub rybacy używają go bezpośrednio na paszę dla trzody chlewnej i drobiu. W połowach najliczniej występuje jazgarz o długości ciała od 8,5 do 10,5 cm stanowiąc 60% całej masy wyławianych ryb tego gatunku.

W jeziorach jazgarz uważany jest za szkodnika i konkurenta innych ryb. Bardzo często celowo ogranicza się jego ilość w zbiorniku, odławiając go intensywnie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *