Jesiotr zachodni
Acipenser sturio Linnaeus, 1758
syn. Acipenser Sturio Linnaeus, 1758
Cechy taksonomiczne – Głowa jesiotra jest ryjkowato wyciągnięta ku przodowi i zakończona otworem gębowym dolnym z wysuwalnymi nieuzębionymi szczękami. Przy otworze gębowym znajdują się, ułożone w prostym poprzecznym szeregu, cztery mięsiste wąsy. Na głowie od strony grzbietowej, tuż przed wieczkiem skrzelowym, występują tryskawki, spiraculum. Linia boczna jesiotra biegnie nie tylko wzdłuż całego tułowia, ale także wzdłuż głowy. Przekrój ciała jest pięciokątny. Na bokach znajdują się szeregi tarcz kostnych. Płetwy piersiowe są szerokie i mocno osadzone. Płetwa grzbietowa jest przesunięta ku tyłowi ciała, poza płetwę brzuszną. Płetwy brzuszne małe i umieszczone przed otworem odbytowym. Płetwa odbytowa krótka, ogonowa zaś heterocerkiczna; jej grzbietowa krawędź pokryta jest fulkrami. Na górnym płacie płetwy ogonowej występują łuski ganoidalne kształtu rombowego.
Ubarwienie. Grzbiet jesiotra jest szarobrunatny lub brunatny, brzuch srebrzystobiały. Występujące na ciele tarczki kostne odznaczają się ubarwieniem jaśniejszym, brudnobiałym.
Cechy przeliczalne. Liczba promieni w płetwie grzbietowej wynosi od 31 do 43, w odbytowej od 22 do 26, w piersiowej od 36 do 42 z wyraźnie zgrubiałym pierwszym promieniem, w brzusznej od 26 do 27. Liczba tarcz kostnych grzbietowych wynosi od 9 do 13, a bocznych od 24 do 33.
Zasięg występowania
Jesiotr zachodni występuje u wybrzeży wód europejskich oraz w rzekach wpadających do północnej części Atlantyku. Występuje poza tym w Morzu Czarnym, a spotykany był w Morzu Śródziemnym. Na północy Europy jego zasięg dochodzi do wód Bałtyku, lecz obecnie już coraz rzadziej jest tam spotykany, ze względu na wzrastające zanieczyszczenie, na które jest bardzo mało odporny. Spotykany jest również w wielkich jeziorach Karelii – Ładoga i Onega. Występowanie zarówno jesiotra zachodniego, jak i innych gatunków rodzaju Acipenser sięga daleko na północ i jest bardzo rozległe. Zasięg występowania pozostałych rodzajów rodziny jesiotrowatych, Huso, Scaphirhynchus, Pseudoscaphirhynchus, mieści się na obszarze zasiedlonym przez rodzaj Acipenser i sięga jego południowych granic; jest mniej rozległy.
Biologia
Rozród. Samice jesiotra osiągają dojrzałość płciową w wieku od 8 do 14 lat, a więc wyjątkowo późno. Samce dojrzewają nieco wcześniej, gdyż już w wieku od 7 do 9 łat. Sam rozród jesiotra odbywa się na prądzie wody, najczęściej w ujściach rzek o twardym dnie. Termin rozrodu przypada na miesiące od kwietnia do sierpnia, z nasileniem w maju i czerwcu. Jajniki samic zawierają od 800 do 2400 tysięcy jaj. Jaja są ciemnobrunatne i stosunkowo duże, osiągają średnicę 2 mm. Po rozrodzie jesiotry wracają z rzek do morza na żerowiska, z wyjątkiem jesiotra zamieszkującego jezioro Ładoga, który najprawdopodobniej w tym zbiorniku przebywa przez całe życie.
Rozwój. Zapłodnione jaja jesiotra mają stosunkowo krótki rozwój embrionalny przebiegający w okresie od 3 do 6 dni. Larwy po wykluciu się z jaj mają od 9 do 10 mm długości ciała. Pierwszym ich pokarmem są drobne formy planktonowe oraz, wydobywane przez nie z dna, pierścienice, ślimaki i małże, larwy owadów oraz detrytus. W pierwszym roku życia małe jesiotry osiągają wymiary od 10 do 15 cm długości ciała.
Pokarm. Podobnie jak narybek, tak i dorosłe osobniki odżywiają się bentosem, głównie larwami owadów i małżami pobieranymi z dna, do czego przystosowany jest ich wysuwalny ryjek. W miarę jednak wzrostu zwiększa się stale udział ryb w ich pokarmie. Przez okres pierwszego roku, a czasami i dwóch lat, jesiotry przebywają w pobliżu miejsc rozrodu, a następnie wolno spływają do morza na żerowiska, gdzie również ich pokarmem, poza rybami, jest fauna denna, najczęściej mięczaki, drobne skorupiaki, robaki i pierścienice.
Wzrost. Jesiotry dorastają sporych rozmiarów osiągając często od 2 do 4 m długości ciała oraz 300 kg masy ciała. Przyrosty roczne długości ciała jesiotra zachodniego wahają się w zakresie od 10 do 15 cm.
