Kiełb (kiełb krótkowąsy)
Gobio (Gobio) (Linnaeus, 1758)
Cechy taksonomiczne – Ciało kiełbia jest wrzecionowate, prawie obłe, nieznacznie tylko spłaszczone z boków. Odznacza się niewielkim wygrzbieceniem. Trzon ogonowy stosunkowo wysoki. Głowa dość duża z wielkimi oczami, które czasem mogą mieć kształt eliptyczny. Nozdrza bardzo wyraźne. Otwór gębowy niewielki, dolny, tempo zakończony, opatrzony jedną parą wąsików. Wąsiki są krótkie, sięgają najwyżej do połowy oczu, a u niektórych osobników nie sięgają nawet do przedniej krawędzi oka. Dolna warga wykształcona jest tylko w pobliżu kącików ust. Przegroda międzyskrzelowa goła, nie pokryta łuskami. Linia boczna wyraźna, słabo wygięta. Otwór odbytowy nie leży w bezpośrednim sąsiedztwie płetwy odbytowej, lecz przesunięty jest ku przodowi. Jednak odległość otworu odbytowego od pierwszego promienia płetwy odbytowej jest mniejsza niż od nasady płetw brzusznych. Końce płetw brzusznych najczęściej sięgają poza otwór odbytowy. Otrzewna kiełbia nierównomiernie pigmentowana jest koloru szarego i czarnego. Pęcherz pławny dwuczęściowy. Jego tylna komora jest duża i długa. Przewód pokarmowy krótki, nawet nieco krótszy niż długość ciała.
Ubarwienie. Barwa ciała kiełbia jest dość zmienna. Zwykle szeroki pas biegnący przez grzbiet i boki powyżej linii bocznej są szarozielone. Boki poniżej linii bocznej i brzuch zabarwione są szarokremowo lub prawie biało. Wzdłuż boków na tułowiu i trzonie ogonowym biegnie szereg dużych owalnych lub okrągłych ciemnych plam.
Liczba tych plam jest bardzo zmienna i waha się od 6 do 15. Podobny, lecz mniej wyraźny rząd plam biegnie wzdłuż linii grzbietu. Cały grzbiet pokryty jest drobnymi plamkami. Płetwy grzbietowa i odbytowa są krótkie, wysokie, na końcach równo ścięte. Płetwa ogonowa o niezbyt głębokim wcięciu. Na żółtawo zabarwionych płetwach grzbietowej i ogonowej znajduje się wiele małych, wyraźnych ciemnych plamek ułożonych w nieregularne poprzeczne rzędy. Płetwa odbytowa i płetwy brzuszne prawie bezbarwne. Płetwy piersiowe mniejszych osobników również bezbarwne. U dużych ryb zwykle są widoczne od góry poprzeczne szeregi ciemnych plamek.
Cechy przeliczalne. Zęby gardłowe dwuszeregowe o zmiennym układzie. Wzór uzębienia 3.5-5.3, 2.5-5.2, 3.5-5.2, 3.5-5.4, 4.5-5.4. Najczęściej można spotkać osobniki mające pierwszy wzór uzębienia.
Ze względu na znaczną zmienność cech, z gatunku Gobio gobio (L.) wyróżniono szereg podgatunków. Na terenie Polski stwierdzono występowanie podgatunku Gobio gobio obtusirostris Valenciennes, 1842. Podgatunek ten różni się od formy typowej krótką głową, krótszą odległością przedgrzbietową, dłuższymi wąsikami oraz mniejszym okiem i krótszym pyskiem. Populacje żyjące w wodach Polski zwykle zajmują stanowisko pośrednie między formą nominatywną Gobio gobio gobio (L.) opisaną dla wód Anglii, a Gobio gobio obtusirostris Valenciennes z rzek Rumunii (Rolik, 1965b). W rzece Strwiąż (dopływ Dniestru) stwierdzono również podgatunek Gobio gobio sarmaticus Slastenenko, 1934, różniący się od Gobio gobio obtusirostris większą odległością przedoczną od zaocznej (Rolik, 1967a).
Zasięg występowania
Kiełb występuje w całej Europie z wyjątkiem Hiszpanii, południowych Włoch, Grecji oraz północnej Skandynawii. Występuje również w wodach środkowej Azji oraz zachodniej i środkowej Syberii, gdzie tworzy odrębne podgatunki. W Polsce rozprzestrzeniony jest na całym obszarze kraju.
