Łosoś
Salmo salar Linnaeus, 1758
syn. Salmo nobilis Pallas, 1811, Trutta Salar Siebold, 1863 Salmo hamatus Cuvier; Heckel et Kner, 1858
Cechy taksonomiczne – Ciało łososia jest wrzecionowate, wydłużone, w okolicy tułowia szerokie, nieznacznie bocznie ścieśnione. Największa wysokość ciała znajduje się w okolicy płetwy grzbietowej i mieści się około 5 razy w długości całkowitej ryby. Szerokość ciała związana jest z kondycją, płcią i stanem fizjologicznym, jednak nie przekracza połowy największej wysokości ryby. Trzon ogona cienki, płetwa ogonowa u osobników młodocianych silnie wcięta, a u osobników starszych lekko wcięta. Głowa dość duża, a jej długość jest równa lub nieco większa od największej wysokości ciała i mieści się od 4,5 do 5 razy w długości całkowitej. Według Schechtla (1925) stosunek ten jest związany z płcią i dla samców wynosi 1 : 4,55, a dla samic 1 : 5,03. Stosunki te mogą ulegać pewnym zmianom związanym z porą rozrodu i występującymi wówczas zmianami w kształcie ciała. Oko duże stanowi od 14 do 19% długości głowy zależnie od wieku, płci i wielkości ryby. Paszcza obszerna, silnie uzębiona. Kość górnoszczękowa, maxillare u osobników dojrzałych płciowo sięga do tylnej krawędzi oka lub poza nią, u osobników młodocianych kość ta sięga do środka oka lub nieznacznie poza nie. Stosunek średnicy oka do długości kości górnoszczękowej dla osobników o długości ciała od 5,0 do 9,9 cm wynosi 1,06 : li odpowiednio dla osobnika o długości ciała od 10,0 do 14,9 cm 1,09 : 1,0 (Mills, 1971). Dorosłe samce mają bardziej wydłużoną głowę niż samice. Stosunek długości przedocznej do średnicy oka u samców wynosi 4,25 : 5,40, u samic 3,00 : 3,75 (Schechtel, 1925). W okresie rozrodu u samców pojawia się na dolnej szczęce hak z końcem skierowanym do tyłu, co w niektórych przypadkach może utrudniać zamykanie pyska.
Ubarwienie. Osobniki dorosłe w okresie pobytu w morzu mają barwę srebrną; dolną część brzucha jasnosrebrzystą, boki srebrzyste, grzbiet ciemnosrebrzysty, oliwkowosrebrzysty, niebieskawo-popielato-srebrzysty lub brązowosrebrzysty. Na bokach ciała występują niezbyt liczne czarne plamy, najczęściej w kształcie litery X, które za płetwą grzbietową występują tylko ponad linią boczną. Na kościach pokrywowych widoczne plamy okrągłe lub nerkowate. Na płetwie grzbietowej i tłuszczowej brak plam. W okresie wędrówki tarłowej ubarwienie zmienia się ze srebrnego na oliwkowoszare, ciemnobrązowe, zielonkawooliwkowe, żółtawe. Również może występować zabarwienie o odcieniu czerwonym. Samce mogą mieć na bokach ciała i głowie czerwone plamy. Ogólnie samce są bardziej jaskrawo ubarwione, natomiast samice mają ubarwienie bardziej szare.
Osobniki młodociane w okresie życia rzecznego mają ubarwienie zbliżone do pstrąga potokowego, jednak ogólny ton ubarwienia jest zielonkawy lub oliwkowozielonkawy. Brzuch jasny, mlecznożółty, boki ciemniejsze, ciemno-zielonkawo-żółte, przechodzące stopniowo w coraz ciemniejszą tonację w kierunku grzbietu, który jest ciemny. Ciało pokryte jest czarnymi i czerwonymi plamami. Na bokach ciała występują duże owalne ciemne plamy narybkowe w liczbie 7-13 na każdym boku. Między owalnymi plamami występuje czerwona plamka. Na płetwie tłuszczowej brak czarnych plam i czerwonej obwódki. Wiosną narybek zmienia zabarwienie na srebrzyste i staje się zdolnym do spływania do morza, są to już tzw. smolty. Odróżnienie łososia od troci jest trudne i w celu dokładnego określenia należy brać pod uwagę przede wszystkim cechy przeliczalne.
Cechy przeliczalne. Charakterystyczny jest u łososia układ kości wieczka skrzelowego. Kość przedpokrywowa nie styka się na całej długości z kością pokrywową, gdyż częściowo między nie wchodzi kość międzypokrywowa i je rozdziela. Blaszka lemieszowa pięciokątna nieuzębiona, trzon uzębiony jednym szeregiem zębów. U starszych osobników zęby mogą począwszy od tylnych wypadać. Promieni w błonie podskrzelowej od (9) 11 do 12. Na pierwszym łuku skrzelowym wszystkie wyrostki filtracyjne są ostre i cierniste. Wartość cech merystycznych jest dość zmienna, dlatego została szerzej opisana przez różnych autorów i zestawiona w tabeli 11. U łososiowatych poza szeregiem łusek leżących nad linią boczną, a pod płetwą grzbietową, liczy się jeszcze szeregi leżące pod płetwą tłuszczową. U łososia jest od 11 do 15 szeregów. Łuska łososia jest cykloidalna bezpromieniowa, z odkładającymi się koncentrycznie sklerytami w okresie życia rzecznego wokół przesuniętego nieco centrum. Okres życia w morzu zaznaczony jest niepełnymi pierścieniami wokół łuski. Wyrostków pylorycznych od 40 do 74.
