Zasięg występowania
Łosoś jest gatunkiem żyjącym w Morzu Atlantyckim, a młodość i okres rozrodu spędza w rzekach doń wpadających. Występuje na północnym obszarze Europy i w Ameryce Północnej. W Europie południowo-zachodnia granica jego rozsiedlenia rozpoczyna się w Portugalii od rzeki Duero i rozciąga się wzdłuż wybrzeży: Zatoki Biskajskiej, Morza Północnego obejmując Anglię, Irlandię, Islandię oraz Morze Bałtyckie i Skandynawię, sięgając do mórz Białego i Barentsa. Najdalej na wschód sięga do rzeki Kara (Berg 1948). W Ameryce Północnej południową granicę występowania stanowi rzeka Connecticut, ale we wcześ
niejszych latach łosoś sięgał do rzeki Hudson. Od rzeki Connecticut w kierunku północnym łosoś występuje wzdłuż wybrzeży Nowego Brunszwiku, Nowej Szkocji, Nowej Fundlandii i Labradoru, sięgając do rejonu Ungawy i Cieśniny Hudson (Vladykov, 1963, Scott i Crossman, 1973). Ponadto jest w południowej Grenlandii (Vlady-kov, 1963; rys. 59).
W zlewisku Morza Bałtyckiego łosoś występował w licznych rzekach. W związku z zabudową i zanieczyszczeniem wielu cieków ograniczył swój zasięg występowania tylko do dolnych partii rzek, gdyż górne stały się niedostępne. Łosoś bałtycki pochodzi głównie z rzek szwedzkich i fińskich oraz radzieckich (Estonia). Do najważniejszych rzek, w których odbywa się tarło naturalne, należą Tome (Tomionjoki), Kalix, Ume, Ljungan, Ljusnan, Dal, Mórrumsan, Simojoki, Kiiminginjoki, Daugava i Salatsa (ICES, 1975). W Polsce łosoś występuje znacznie rzadziej niż troć. Obecnie w Wiśle jest poławiany sporadycznie. W przeszłości docierał do środkowych i górnych dopływów Wisły i był zławiany w Sole (Schechtel, 1925) i Skawie. Według Wałeckiego (1864) łososie wpływały również do Sanu i Bugu. Jokiel (1958) podaje, że w materiale zbieranym w latach 1953-1955 w Zatoce Gdańskiej, ujściu Wisły i w Wiśle przy ujściu Brdy łosoś stanowił 8,4% w stosunku do troci. W XVIII wieku w Odrze łosoś był obficie poławiany, natomiast od XIX wieku jego pogłowie zaczęło spadać wskutek wzrostu ludności (zwiększone odłowy i kłusownictwo) oraz zanieczyszczeń górnej Odry w wyniku rozwoju przemysłu. Próbowano tę sytuację ratować przez zarybienie, wpuszczając w latach 1869-1879 w dorzecze górnej Odry 1,5 mln narybku łososia (Chrzan, 1947). Nie dało to jednak spodziewanych rezultatów i pogłowie łososia spadało nadal. W latach 1872-1876 złowiono w Odrze 13 łososi. Od 1873 r. łososie zaczynają pojawiać się w Warcie (9 szt.), w Noteci (18 szt.) i Drawie (24 szt.). W 1874 roku liczba złowionych łososi w Warcie wzrosła do 52, w Noteci do 156, w Drawie do 219 oraz w Gwdzie do 124. W następnych latach łosoś był poławiany w różnych ilościach. Najwięcej złowiono go w czterech wspomnianych rzekach w 1887 r. — 1313 szt. W późniejszych latach liczba jego stopniowo malała i głównie był łowiony w Drawie i Gwdzie (Przybył, 1976). Można sądzić, że łososie w Warcie, Noteci i Gwdzie występowały znacznie wcześniej. Świadczą o tym badania archeologiczne Kaja (Przybył, 1976), który znalazł kości łososi w wykopaliskach z Ujścia i Ostrowa Tumskiego pochodzących z wczesnego średniowiecza. Obecnie łososie wstępujące do Odry wędrują Wartą i Notecią do Gwdy, a zwłaszcza Drawy, gdzie znajdują się ich główne tarliska. Niewielka liczba łososi wędrując w górę Warty osiąga tarliska w Smolnicy k. Wronek i w ujściu Wełny (Przybył, 1976), a inne nieliczne wędrując dalej w górę Warty docierają powyżej Poznania, a nawet w okolice Śremu i Nowego Miasta (Gąsowska, 1962 i Kaj, 1954). Obserwowano również przypadki docierania łososi do środkowej Odry. Ze smoltów wypuszczonych do Drawy w kwietniu 1972 r. odłowiono w listopadzie 1974 r. w Odrze k. Malczyc (około 35 km poniżej Wrocławia) łososia o długości 110 cm i masie 11,9 kg. Obecnie najczęściej łosoś jest poławiany w Drawie, gdzie jego udział w czasie jesiennych odłowów tarlaków wynosi 86,6% (Chełkowski, 1966 b). W latach 1951-1965 odłowy łososia w Drawie stanowiły 92,6% w porównaniu z trocią. W Gwdzie, rzece sąsiadującej z Drawą, łosoś był również dość często poławiany i stanowił 62,5% (Iwaszkiewicz, 1966). W rzekach Przymorza łosoś był poławiany sporadycznie i jego udział wahał się od 0 do 0,64% w stosunku do połowów troci (Chełkowski, 1966 b).
