Peluga

Pokarm. Peluga, podobnie jak sielawa, jest rybą pelagiczną, odżywiającą się wyłącznie zoo-planktonem. W lecie, w pokarmie pelug hodowanych w stawach rybnych k. Olecka przeważały wioślarki, które również dominowały w środowisku wodnym (Bernatowicz, 1968). Według danych Marciak (1970) pokarm 13-dniowego wylęgu pelugi o długości od 10 do 15 mm w stawach w Doliwach koło Olecka był reprezentowany w 90% przez różne stadia kopepoditów wielkości do 0,3 mm. Udział młodocianych stadiów wioślarek stanowił około 5% pokarmu, podczas gdy wrotki stanowiły zaledwie od 1,3 do 6,5%. Analiza prób planktonu z badanych stawów, w których kopepodity były w mniejszości, wskazuje na wybiórczość pokarmową wylęgu pelugi. W stawie koło Knyszyna w pokarmie wylęgu pelugi zdecydowanie dominowały wioślarki reprezentowane przez Bosmina longirostris, Daphnia sp. i Poliphaemus pediculus. Stanowiły one 79% masy pokarmu. Kopepodity stanowiły zaledwie 9,3%, wrotki 6,5% i zielenice 4,6%.

W pokarmie narybku pelugi, którego długość wynosiła 2,2 do 2,5 cm głównym pożywieniem były wioślarki z domieszką widłonogów i larw ochotkowatych, Tendipedidae (Marciak, 1970). W stawie w Doliwach koło Olecka larwy Tendipedidae stanowiły 28% masy pokarmowej. Narybek pelugi, którego długość wynosiła od 5,6 do 6,6 cm, odżywiał się masowo larwami Tendipedidae, mimo że w poszczególnych stawach biomasa planktonu skorupiakowego o zróżnicowanym składzie gatunkowym wynosiła 21 g/m³ wody.

Pokarmem narybku, którego długość wynosiła od 11,5 do 12,5 cm, a wiek 3,5 miesiąca, był, w jednym ze stawów w Doliwach, prawie wyłącznie plankton reprezentowany przez wioślarki Bosmina longirostris i widłonogi Mesocyclops sp., podczas gdy w drugim stawie, w którym długość narybku wynosiła od 6,1 do 9,7 cm dominowały wioślarki, Bosmina longirostris, Diaphanosoma brachyurum, widłonogi, Cyclops sp. oraz owady. Wśród Insecta, których biomasa w pokarmie wynosiła 36,5%, przeważały dojrzałe formy pluskwiaków, co wskazywałoby na wystąpienie w stawie minimum planktonowego. Potwierdzeniem tego może być słabsze tempo wzrostu pelugi w tym stawie.

Starsze pelugi podczas lata odżywiają się w jeziorze (Marciak, 1970) głównie planktonem skorupiakowym, w którym dominują wioślarki oraz pelagicznie bytujące larwy muchówek Chaoborus sp.

W okresie jesiennym (październik) peluga w Jeziorze Arnowskim, podobnie jak w innych jeziorach odżywia się, tak jak w lecie, głównie wioślarkami.

W zimowym pokarmie pelugi z jeziora Łoba dominowały widłonogi: Cyclops vicinus oraz Eudiaptomus sp.

W okresie wiosennym w pokarmie pelugi w Jeziorze Dobskim około 50% stanowiły larwy Tendipedidae a około 50% widłonogi, reprezentowane głównie przez Cyclops colensis. Uzyskane przez Marciak wyniki wskazują, że pokarm pelugi W jeziorach Polski nie odbiega w zasadzie od pokarmu spotykanego również u sielawy.

Prowadzone od 1974 r. prace nad podchowem wylęgu i narybku pelugi i siei, w oświetlanych sadzach jeziorowych w Jeziorze Skarlińskim, wykazały, że w okresie wiosennym i wczesnoletnim podstawowym pokarmem są Copepoda (Bronisz, dane niepubl.).

Wzrost. W naturalnych warunkach peluga żyje od 13 do 14 lat i osiąga długość od 40 do 50 cm oraz masę ciała od 1,5 do 2,0 kg, a nie kiedy do 4 i 5 kg. Zaaklimatyzowana w północno-zachodnich rejonach ZSRR osiąga masę ciała 1 kg w szóstym roku życia. Szybszymi przyrostami charakteryzuje się peluga przesiedlona z jeziora Endyr do jeziora Karagujkul o powierzchni 1300 ha i głębokości 7 m. W jeziorze tym, leżącym w południowej części Uralu, peluga osiągnęła następujące masy ciała: w pierwszym roku od 70 do 100, w drugim roku od 450 do 500 i w trzecim roku od 700 do 900 g (Muchaćev, 1966). Podobnie szybko rośnie peluga w trzecim roku życia w jeziorach Polski, przy słabszych przyrostach w pierwszym i drugim roku życia.

Siedlisko i znaczenie gospodarcze.

Peluga znosi o wiele lepiej od siei i sielawy niekorzystne warunki termiczno-tlenowe. Wytrzymuje ona temperaturę wody do 28, a nawet do 30 °C. Podczas aklimatyzacji pelugi w obwodzie czelabińskim (ZSRR) stwierdzono, że najlepszy wzrost osiąga ona w jeziorach półprzyduchowych 0 biomasie zooplanktonu wynoszącej powyżej 1 g/m3 wody (Muchaćev, 1967). Stąd najodpowiedniejszymi do tego celu okazały się jeziora karasiowe lub płociowe. Jak wykazały kilkuletnie doświadczenia, najlepsze wyniki w tych jeziorach uzyskuje się przy podchowie jednolatków, które po okresie od 4 do 4,5 miesięcy osiągają masę ciała 200 g i więcej. Karasiowe jezioro Karaguz o powierzchni 536 ha i głębokości 3,5 m, leżące w południowej części Uralu, zostało wiosną 1961 r. zarybione wylęgiem w ilości 1,38 min szt., a jesienią odłowiono 14 550 kg jednolatków pelugi o średniej masie ciała 160 g (Muchaćev, 1966). Również na terenach ZSRR przeprowadzono z bardzo dobrymi wynikami wspólny chów pelugi z karpiem w małych jeziorach.

Przytoczone przykłady wskazują na duże możliwości wprowadzenia pelugi do wielu żyznych jezior Polski, w których sieja i sielawa nie mają odpowiednich warunków bytowych. Peluga wprowadzana w coraz szerszym zakresie do wód Polski może w żyznych jeziorach przyczynić się, przez wycofywanie z środowiska dużych ilości zooplanktonu, a wraz z nim soli biogennych, do przyhamowywania procesów eutrofizacji jezior.

Bardzo szybkie przyrosty masy ciała przy jednocześnie mniejszych od siei i sielawy wymaganiach środowiska wysuwają pelugę na czołowe miejsce wśród cennych ryb jeziorowych. Opracowane i stosowane w praktyce rybackiej metody podchowu na dużą skalę wylęgu i narybku w oświetlanych sadzach jeziorowych, pozwalają na systematyczne zarybianie wielu jezior, a zwłaszcza jezior o dużej zasobności pokarmowej, w których ze względu na daleko posunięte procesy eutrofiza-cji peluga nie ma warunków rozrodu naturalnego. Obecnie peluga występuje w kilkudziesięciu jeziorach Polski, lecz w miarę wzrostu produkcji materiału zarybieniowego istnieją perspektywy zagospodarowania kilkuset jezior.

Dotychczasowe połowy pelugi z jezior Polski w okresie lat 1968-1975 wzrosły z 95 kg(1968) do 24 067 kg (1975) i przypuszczalnie w najbliższych latach ulegną zwielokrotnieniu.

Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że peluga, mimo że jest zaliczana do ryb o długim cyklu życiowym, ze względu na silniejsze atakowanie jej, w porównaniu z sieją i sielawą, przez pasożyta skrzel, Ergasilus sieboldi, powinna być w warunkach jezior polskich odławiana w trzecim lub czwartym roku życia. Masa ciała pelugi w wieku 3 lub 4 lat waha się w jeziorach Polski od 500 do 1500 g.

Mięso pelugi jest średnio tłuste o zawartości tłuszczu od 10 do 15% i dzięki swej smakowitości chętnie spożywane w stanie świeżym i wędzonym. Wielu badaczy radzieckich, wśród nich Głovkov i Pokrovskij (1968) oraz Chrezin (1968) podkreśla w swych pracach wielką opłacalność zagospodarowania jezior pelugą. Wartość odławianych ryb w jeziorach po zagospodarowaniu pelugą wzrosła od 2 do 25 razy.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *