Pstrąg tęczowy.
Salmo gairdneri Richardson, 1836;
syn. Trutta iridea Gibbons, 1855, Salmo irideus Mitchill sic!: Koniar, 1947, Salmo gairdneri irideus: Balon, 1964.
Cechy taksonomiczne
Ciało bocznie ścieśnione, stosunkowo wysokie. Jama gębowa duża, silnie uzębiona. Tylny brzeg kości szczękowych sięga poza tylną krawędź oka. Ogon umiarkowanie wcięty, u starszych osobników raczej prosty. Łuski cykloidalne drobne. W stosunku do całkowitej długości wysokość ciała wynosi 23,3%, długość głowy 20,6%, szerokość ciała 10%, średnica oka 4% (Kalał, 1972).
Ubarwienie. Grzbiet szaroniebieski z licznymi czarnymi plamkami występującymi również na płetwach: grzbietowej, ogonowej i tłuszczowej. Wzdłuż linii bocznej biegnie dość szeroka smuga koloru różowoczerwonego. W okresie tarła u samców nabiera ona szczególnie intensywnego zabarwienia, natomiast u niektórych osobników niedojrzałych płciowo, różowa smuga może być prawie niewidoczna. U młodych pstrągów występują duże owalne plamy wzdłuż linii bocznej, od 5 do 10, zwane potocznie znakami narybkowymi.
Cechy przeliczalne. Trójkątna blaszka lemiesza opatrzona jest szeregiem zębów ustawionych poprzecznie. Trzon lemiesza z dwoma szeregami silnych zębów. Zakres wartości cech merystycznych pstrąga tęczowego podany jest w tabeli 19. Liczba wyrostków pylorycznych pstrąga tęczowego wynosi od 27 do 80. Łuska podobna kształtem do łuski łososia i troci.
Zasięg występowania
Zasięg naturalnego występowania pstrąga tęczowego obejmuje zachodnią część Ameryki Północnej od rzeki Kuskokwim (Alaska — 61° szer. geogr.) aż po dorzecze rzeki Del Presidio (Meksyk — 24 ° szer. geogr.); (Needham i Gard, 1959). Gatunek ten tworzy dwie zasadnicze formy — wędrowną i osiadłą. Pstrągi tęczowe formy wędrownej, zwane stalogłowymi (steelhead), wczesny okres życia spędzają w rzece, a okres żerowania w morzu. Do wody słodkiej powracają w celu odbycia tarła. Forma osiadła, zwana Shasta, cały okres życia spędza w wodzie słodkiej. Dzięki działalności człowieka w chwili obecnej pstrąg tęczowy występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, a zasięg występowania rozciąga się od koła polarnego na północy (Norwegia, Szwecja, Alaska) poprzez równik (Ekwador, Kenia, Uganda) aż po 55 ° szerokości geograficznej południowej (Argentyna).
Pierwszej introdukcji pstrąga tęczowego dokonano w 1874 roku przewożąc ikrę z Kalifornii do stanu Nowy Jork (MacCrimmon, 1971). Do Europy sprowadzono pstrąga tęczowego w 1882 roku. Badania Quirlla, cytowanego przez Backiela (1964), wykazały, że już w początkowym okresie sprowadzono do Europy formę osiadłą i wędrowną (rok 1882 i 1896), w 1899 roku zaś odrębny gatunek, Salmo clarki (cutthroat trout). Z tych też form najprawdopodobniej wytworzyły się w Europie lokalne odmiany pstrągów tęczowych. Do Polski sprowadzono pstrągi tęczowe najprawdopodobniej pomiędzy 1882 a 1899 r. na tereny znajdujące się pod zaborem niemieckim. W 1904 roku sprowadzono również jaja pstrągów tęczowych ze Szwecji do gospodarstwa Złoty Potok. Następny transport jaj przybył do Polski z USA w 1924 r. Po 1945 roku sprowadzono jaja pstrągów tęczowych z Czechosłowacji, NRD, USA i Francji. W Polsce pstrąg tęczowy występuje głównie jako ryba hodowlana w dwóch zasadniczych rejonach — na północy — Pomorze Zachodnie, Środkowe oraz Warmia i Mazury — oraz na południu w rejonach podgórskich.
