Ryby i rośliny, które mogą znaleźć się w naszym akwarium, zamieszkują w naturze różne zbiorniki wodne. Możemy je spotkać w górskich strumieniach, rzekach, jeziorach, stawach, także w przekopach, błotach, rowach melioracyjnych i potokach łąkowych. Środowisko naturalne wpływa nie tylko na ich wygląd i czynności życiowe, ale także decyduje o możliwościach przystosowania się do życia w sztucznych warunkach w akwarium.
W krainie pstrąga, w wartko płynących strumieniach górskich o podłożu kamienistym i żwirowym, pomiędzy głazami i zatopionymi gałęziami drzew żyje głowacz białopłetwy, strzebla potokowa i śliz. W nieco głębszej wodzie, w spokojniejszym odcinku strumieni występuje piekielnica. Spośród roślin tylko nieliczne znajdują tu odpowiednie warunki do życia. Oprócz wszechobecnych glonów i zdrojka, porastającego kamienie i kawałki drzew pod wodą, w spokojniejszych zatoczkach rosną rzęśle z rodzaju Callitriche, a przy brzegu przetacznik bobowniczek.
Na pogórzu strumień zwalnia swój bieg, wzrasta jego głębokość i szerokość, woda nagrzewa się w nim bardziej. Jest to kraina lipienia. Spotykamy tu ryby i rośliny występujące w górskich strumieniach, a także większe np. rdestnicę pływającą.
Na nizinach wolno płynąca rzeka o szybciej nagrzewającej się wodzie, mulistym lub piaszczystym dnie, tworząca liczne zakola, zatoczki, łachy stwarza odpowiednie warunki życia dla większości mieszkańców naszego akwarium. W tej krainie, zwanej krainą leszcza, można spotkać krąpia podobnego do leszcza, żerującego nad dnem mulistym. Nad dnem piaszczystym, w wodzie o żywszym nurcie, spotkamy jelca, a między kamieniami przy dnie kiełbia. W zatoczkach wśród oczeretów, przy powierzchni uwijają się stadka słonecznic, a głębiej uklei. Spokojne odnogi rzeki stwarzają możliwości odłowienia różanki. Wszędzie zaś można spotkać ciernika. Ten odcinek rzeki stwarza też dobre warunki rozwoju dla
licznych roślin. W przybrzeżnych oczeretach znajdziemy żabiściek, zarośla wywłóczników z rodzaju Myriophyllum i rogatków z rodzaju Ceratophyllum, rdestnicę kędzierzawą i rdestnicę połyskującą. W miejscach ocienionych, na podwodnych kamieniach rośnie zdrojek, przy brzegu przetacz-nik bobowniczek. Powierzchnię wody płytkich stawów, jezior, starorzeczy i wolno płynących odnóg pokrywa czasami grążel żółty.
W strefie przybrzeżnej jezior znajdziemy równie bogaty zestaw roślin i ryb do naszego akwarium. Blisko powierzchni, w stadku, pływają wzdręgi, ponad powierzchnię wody często wyskakują ukleje, uciekając przed goniącym je okoniem. Wśród zarośli oczeretów rozwija się czermień błotna, a sztywne liście osoki aloesowatej wystają ponad wodę. Powierzchnia mniejszych zbiorników wodnych z wodą stojącą bywa pokrywa rzęsami z rodzaju Lemna, a w cieniu nadbrzeżnych drzew wgłębką wodną. W żyznych jeziorach spotyka się często zjawisko dominacji jednego gatunku ryb czy roślin. Na przykład moczarka kanadyjska wypiera czasami inne gatunki roślin ze zbiornika. Często też jedynym spotykanym w jeziorze gatunkiem ryb jest płoć. Niektóre rośliny wodne, jak lobelię jeziorną czy poryblin jeziorny, można spotkać tylko w mało żyznych jeziorach, przeważnie na północy kraju. Jeziora takie możemy poznać po przezroczystej wodzie i wąskiej strefie przybrzeżnej oczeretów. Natomiast w małych oczkach wodnych, wysychających stawach i błotach jedynym przedstawicielem ryb może być karaś. Rowy melioracyjne, potoki łąkowe i przekopy porośnięte są bogatą roślinnością, przeważnie błotną i wodnolądową. Spotkamy tu tojeść rozesłaną, okrężnicę bagienną, przesiąkrę okółkowatą, wąkrotkę zwyczajną i bardzo rzadko ponikło wodne i gałuszkę kulecznicę. W zbiornikach tych można też spotkać ukrywającego się na dnie piskorza, a między roślinami strzeblę błotną.
W piaszczystym podłożu wielu płytkich zbiorników wodnych ukrywa się, schowana po głowę, koza. Brunatne wody leśnych torfowisk, stawów zasiedlone są przez pływacza zwyczajnego.
