Biologia
Rozród. Rozród sumika odbywa się w wodach śródlądowych Polski w okresie od późnej wiosny do lata, przy temperaturze wody 21 °C, jest więc rozciągnięty w czasie. Samica przeciętnie składa około 2500 jaj o średnicy 2 mm. W Ameryce Północnej samice o wielkości od 20 do 23 cm składają jaja w liczbie od 2000 do 13 000, jak podaje Breder i Rosen (1966). Jaja są składane przez samice do wybudowanego wśród roślinności gniazda, gdzie są przez samca troskliwie pilnowane podczas wylęgania się młodych. Samiec również w pierwszym okresie życia uczy młode wylęgnięte larwy poruszania się w wodzie (pływania) biorąc je w pysk i wypluwając poza gniazdo, do którego następnie same dopływają.
Rozwój. Dojrzałość płciową osiągają sumiki w wieku lat 3, przy długości ciała 20 cm. Samce dojrzewają o rok wcześniej od samic. Długość rozwoju zapłodnionych jaj w gnieździe, przy temperaturze od 20,6 do 23,3 °C wynosi od 6 do 9 dni. Larwy po wylęgu mają 6 mm długości ciała. W gnieździe znajduje się przeważnie około 600 do 800 wylęgniętych larw. W pierwszym roku życia sumiki osiągają wzrost od 5,1 do 12,2 cm (Fish, 1932, Mansuchti i Hardy, 1967).
Pokarm. Żarłoczność sumika jest ogromna. W skład jego pokarmu wchodzą organizmy zwierzęce planktonowe, bytujące wśród roślinności, a następnie formy żyjące nad dnem i w dnie zbiornika. Najczęściej odżywiają się larwami muchówek, Tendipedidae, ale nie gardzą larwami innych owadów oraz pierścienicami, skorupiakami i mięczakami. Często w przewodzie pokarmowym sumika znajdują się glony i inne rośliny wodne, jaja innych gatunków ryb, czasami zaś narybek i drobne ryby. W Ameryce Północnej sumik znany jest z tego, że zjada szczególnie chętnie jaja ryb łososiowatych (Martin, 1957).
Wzrost. Sumik dorasta w naszych wodach śródlądowych do 20-25 cm długości i uzyskuje 250 g masy ciała (sporadycznie 27-28 cm i 350 g). Wzrost sumika w wodach Ameryki Północnej podano w tabeli.
Sumik osiąga tam średnio wiek od 4 do 6 lat, przy wielkości ciała od 20,3 do 35,8 cm i od 310 do 460 gmasy. Trautman (1957) podaje, spotykaną w badaniach, maksymalną długość ciała sumika 47,8 cm i masę 1800 g. Według Calendera (1969) w wodach Florydy sumik osiąga maksymalną wielkość 53,2 cm i ok. 3000 g masy ciała. Z danych tych wynika, iż w wodach ojczystych sumik karłowaty często dorasta do większych rozmiarów ciała niż w wodach śródlądowych Polski.
Siedlisko i znaczenie gospodarcze
Sumik żyje w wodach stojących, stawach, jeziorach i wolno płynących rzekach o mulistym dnie porośniętym miękką roślinnością. Przebywa najchętniej na płyciznach wśród roślin przybrzeżnych, a sięga do około 1 m w głąb zbiornika. Jest bardzo odporny zarówno na wahania temperatury, złe warunki tlenowe, jak i zanieczyszczenia, które ograniczają występowanie innych ryb. W zimie wytrzymuje spadki tlenu do około 0,2 mg/l. W Ameryce Północnej hoduje się sumiki dla smacznego mięsa. W Polsce, ze względu na osiągane małe rozmiary ciała, dużą żarłoczność oraz konkurencję pokarmową w stosunku do wielu gospodarczo cennych ryb, nie należy do gatunku popieranego w gospodarce rybnej.
