Szczupak z badanych 44 jezior węgorzewskich (Antosiak, 1963), pożerał przede wszystkim płoć i okonia. Gatunki te autorka uważa za buforowe. Następną liczną grupą ryb spotykaną w pokarmie szczupaka jest krąp, jazgarz i ukleja, rzadko lin i karaś. Szczupak żywi się na ogół młodszymi osobnikami tych gatunków ryb, żyjącymi jeszcze gromadnie. Sporadycznie w składzie jego pokarmu występować mogą wszystkie ryby zamieszkujące zbiornik.
Z badań Dziekońskiej (1954) wynika, że strefa żerowania starszych szczupaków, powyżej długości ciała 45 cm, zaczyna się przesuwać z litoralu w kierunku sublitoralu. Przypadki występowania stynki i sielawy w jego pokarmie świadczą o tym, że również sporadycznie spotkać go można w plosie jeziora. Według Karzinkina (1955) i Johnsona (1966) współczynnik pokarmowy dla szczupaka karmionego rybą wynosi od około 3 do 10, co oznacza, że zjada on od 3 do 10 kg ryby na 1 kg przyrostu własnego ciała. Na pokrycie strat energetycznych zużywa około 0,5 kg pokarmu na 1 kg masy ciała, a cała nadwyżka przyjmowanego pokarmu zużywana jest na przyrost. W okresie dojrzałości płciowej i w latach następnych współczynnik pokarmowy jest wyższy, zwłaszcza u samic, u których wydalane produkty płciowe w okresie rozrodu zmniejszają przyrost ciała o 20% zjadanego pokarmu.
Intensywność żerowania szczupaka zależy od układów temperatury w zbiorniku w ciągu roku. Największe nasilenie przypada w okresie wiosny i jesieni. Zimą żerowanie jest słabe, a proces trawienia zahamowany niską temperaturą. Osłabiona jest również intensywność żerowania w okresie wysokiej temperatury, co może wynikać z pierwotnego przystosowania się szczupaka do życia w wodach chłodnych. Wysoka temperatura powoduje także wędrówki w partie głębsze zbiornika, mniej zasobne we właściwy pokarm. Wiosenny szczyt żerowania szczupaka po rozrodzie zbiega się z okresem gromadzenia się płoci na tarliskach. W czasie doby największa intensywność żerowania szczupaka przypada na godziny ranne i wieczorne.
Wzrost. Duże rozmiary szczupak osiąga w krótszym czasie niż pozostałe gatunki ryb słodkowodnych Polski. W zbiornikach Polski nieliczne osobniki dorastają od 50 do 60 cm długości ciała i od 2000 do 3000 g masy. Osiągnięcie przez szczupaka większych rozmiarów jest ograniczane przez połowy gospodarcze prowadzone w zbiornikach naturalnych.
U szczupaka, podobnie jak u innych ryb drapieżnych, obserwuje się dużą zmienność wymiarów ciała osobników należących do jednego rocznika. Według Antosiak (1961) w badanych jeziorach węgorzewskich wahania długości ciała szczupaka dochodzą do 10 cm różnicy i uzależnione są od wielkości ciała i zasobności niszy pokarmowej pojedynczo żerujących osobników. Według Forsta i Kiplinga (1967) wzrost szczupaka regulowany jest sumą temperatury przypadającej w miesiącach letnich i jesiennych. Nie mniejszy wpływ poza temperaturą ma również oświetlenie.
Duże roczne przyrosty długości ciała szczupaka, utrzymujące się w granicach 10 cm, wpływają także na duże przyrosty jego masy. W pierwszym roku osiąga on średni przyrost masy ciała około 100 g, w drugim 300 g, w trzecim 500 g, a w starszych latach roczne przyrosty dochodzą do 1000 g.
Siedlisko i znaczenie gospodarcze
W Polsce szczupak należy do najpospolitszych drapieżników wodnych. Występuje w jeziorach wszystkich typów, nizinnych i podgórskich odcinkach rzek i potoków, zbiornikach zaporowych, a również w słonawych wodach zalewów Wiślanego i Szczecińskiego. Najliczniej występuje w zbiornikach o dobrze rozbudowanej strefie litoralnej z dnem silnie zarośniętym roślinnością, która stanowi dogodne dla niego kryjówki.
Szczupak w gospodarce rybackiej ma duże znaczenie. W wodach śródlądowych stanowi 4,9% ogólnie odławianej masy ryby. Z powodu szybkiego tempa wzrostu, wysokich walorów smakowych mięsa, dużych rozmiarów ciała, zaliczany jest do cennych ryb. Ze względu na swój drapieżny tryb życia przyczynia się do kształtowania składu rybostanu zbiornika, ale jego znaczenie może być zarówno pozytywne, jak i negatywne. Spełnia on pozytywną rolę naturalnego regulatora mało cennych, wolno rosnących ryb, które ze względu na małe rozmiary nie mają znaczenia gospodarczego, mimo iż występują licznie. Najbardziej intensywną presję wywiera na płoć i okonia, które z tej racji nazywane są gatunkami „buforowymi” szczupaka. Obydwa gatunki odznaczają się zdolnością wytwarzania licznych populacji a umiejętne gospodarowanie wspólnie z bytującymi populacjami szczupaka nie stwarza dla nich zagrożenia. Szczupak wywiera jednak także presję na niektóre cenne gospodarczo ryby, np. na sandacza, a przede wszystkim na narybek karpia, wpuszczany często masowo do niedużych, płytkich zbiorników wodnych. Liczne występowanie szczupaka ogranicza wydajność rybacką zbiornika, ze wzrastającą bowiem liczbą ogniw pośrednich, dzielących dany organizm od pierwotnego źródła pokarmu, jakim są rośliny, zwiększają się straty przetwarzanej energii. Szczupak, jako drapieżca, usytuowany jest w łańcuchu pokarmowym o jedno ogniwo wyżej od gatunków żywiących się fauną bezkręgową, a o dwa, od żywiących się roślinnością i dlatego ogranicza efektywność wykorzystania naturalnej żyzności zbiornika.
Wysoko oceniane walory smakowe szczupaka nie są jedyną przyczyną zainteresowania handlowego i popytu na rynkach krajowych i zagranicznych. Stanowi o tym przede wszystkim jakość mięsa, która odznacza się niewielką ilością tłuszczu (0,1-1,2%) a dużą zawartością łatwo przyswajalnych białek (18,7-19,0%) oraz budową i konsystencją ciała świetnie przystosowaną do obróbki technicznej.
Szczupak jest niezmiernie pożądanym obiektem dla łowiących na wędkę, gdyż dają się chwytać duże okazy. Nieodzownym warunkiem przy połowie szczupaka jest użycie ruchomej przynęty żywej lub sztucznej, a najkorzystniejszą porą połowu okres wiosny i jesieni.
